Κατά την πρόσφατη ομιλία του στη Γενεύη, στις 13 Νοεμβρίου 2018, ο κεντρικός τραπεζίτης της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, κυβερνήτης της Τράπεζας της Ελλάδος, παρουσίασε σε διάλεξη που διοργάνωσε το Διεθνές Κέντρο Νομισματικών και Τραπεζικών Μελετών ορισμένα μαθήματα από τη χρηματοπιστωτική κρίση και τις προκλήσεις που αναδύονται στον τραπεζικό τομέα.

Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση ήταν η σοβαρότερη των τελευταίων εβδομήντα πέντε (75) ετών. Οι περισσότεροι αναρωτιούνται εάν πρόκειται να συμβεί ξανά. Η απάντηση αυτού του ερωτήματος είναι ότι η επόμενη κρίση θα έχει διαφορετικό χαρακτήρα, σύμφωνα με τον κεντρικό τραπεζίτη.

Αν και πολλές φορές τα πράγματα στην οικονομία μπορεί να λειτουργούν καλά αν αφεθούν ελεύθερα, σε περιόδους άγχους και κρίσης η ουσία της ελεύθερης οικονομίας μπορεί να χαθεί. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο έχουν μάθει τα μαθήματά τους από τη Μεγάλη Κρίση (1929): ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που διατρέχει κίνδυνο απαιτεί ενεργή παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών.

Η ανάπτυξη μίας εργαλειοθήκης στο παρελθόν από πιο ευέλικτα, αποτελεσματικά, και καινοτόμα μέτρα προστασίας από τέτοιες οικονομικές συνθήκες, οδήγησε στην υιοθέτηση νέων μεθόδων διοίκησης και λήψης αποφάσεων στο τραπεζικό σύστημα. Δημιουργήθηκε δηλαδή ένα πρότυπο πλαίσιο εφοδιάζοντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής με εργαλεία για την ανάληψη κατάλληλης και έγκαιρης δράσης.

Ο κεντρικός τραπεζίτης επισημαίνει ότι συνολικά δεν υπάρχει ισχυρή ανάγκη για θεμελιώδη μίας αλλαγής στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής. Οι κεντρικές τράπεζες αναμένεται να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το ενεργητικό των ισολογισμών τους, καθώς και άλλα εργαλεία, εκτός από τις τυποποιημένες πολιτικές επιτοκίων. Στόχος η συντήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας για τις τράπεζες και την οικονομία, καθώς και την αποφυγή χρηματοπιστωτικών αναταράξεων σε περίπτωση απότομης αύξησης των επιτοκίων στις αγορές.

Επιπλέον, επισημαίνει ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αποκτήσει μια πολύ καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το οικονομικό σύστημα λειτουργεί, και πώς μπορούν να αναπτυχθούν κίνδυνοι για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ακόμα, έχουν προχωρήσει σε τολμηρά βήματα για την ενίσχυση της ευρωζώνης, ενώ παράλληλα σε εθνικό επίπεδο οι χώρες ενίσχυσαν τις προσπάθειες διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας και προϊόντων για την τόνωση της παραγωγικότητας και του δημοσιονομικού τομέα, ώστε να καταστούν τα δημόσια οικονομικά πιο ισχυρά.

Τέλος, παρά τις παραπάνω ενέργειες και προσπάθειες κατανόησης της κρίσης, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα συνεχώς καινοτομεί, όμως το έργο των ρυθμιστικών αρχών έρχεται με καθυστέρηση. Στην πραγματικότητα, ορισμένες μεγάλα οικονομικά ιδρύματα που διεξάγουν δραστηριότητες παρόμοιες με τις τράπεζες αλλά δε διαθέτουν τραπεζική άδεια -αυτό που αποκαλούμε σκιώδεις τράπεζες- παραμένουν ανεπαρκώς παρακολουθούμενες και υποδεέστερες. Επίσης, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις εκτός του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως για παράδειγμα, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, οι εμπορικές διαφορές, και οι προκλήσεις μέσω απειλών στα διαδικτυακά συστήματα.