Στην Ευρώπη της δημοκρατίας αλλά και της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, οι αντιδράσεις πολλές φορές οδηγούν στην άμεση λαϊκή εντολή. Ένα δημοψήφισμα δίνει το δικαίωμα απευθείας στο λαό να αποφασίσει για το μέλλον του, απατώντας σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο ερώτημα για τη χώρα του. Στην Ελλάδα του 2015, το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, είχε ως ερώτημα αν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ), και ως αποτέλεσμα είχε την απόρριψη της πρότασης του σχεδίου συμφωνίας με ποσοστό 61.3%. Στη Βρετανία, το ερώτημα είναι πολύ πιο δύσκολο, καθώς πρόκειται για την καθολική συμμετοχή ή μη της χώρας στις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως είχα τονίσει και αμέσως μετά το Ελληνικό δημοψήφισμα, για ακόμα μία φορά θα αναφέρω πως η επόμενη ημέρα, απαιτεί συνέργεια, συνοχή και ορθολογική έκφραση της απόφασης του λαού, δίχως φόβο και ακραίες συμπεριφορές. Εάν στη Βρετανία, βγει ένα ποσοστό οριακό, π.χ. 51%-55% υπέρ της εξόδου, τότε η διχόνοια θα γίνει εφιάλτης για μία οικονομία από τις σημαντικότερες ιστορικά στην Ευρώπη.

Η κυβέρνηση της Αγγλίας, μοίρασε φυλλάδια σε κάθε πόρτα, σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση στη χώρα, προκειμένου να πείσει τους Βρετανούς πως η παραμονή στην Ένωση έχει πολλαπλάσια οφέλη, από μία πορεία μακριά από τα κέντρα της Ευρωπαϊκής εξουσίας. Η απόφαση που θα παρθεί σήμερα, πρόκειται να έχει συνέπειες για τις επόμενες δεκαετίες τουλάχιστον, καθώς μία πιθανή έξοδος από την Ένωση θα προκαλέσει επαναπροσδιορισμό των συμφωνιών της Βρετανίας με τις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρώπης, αλλά και γενικότερα όλου του κόσμου, καθώς οι συμφωνίες αφορούν περισσότερα από 50 κράτη.

Έτσι και αλλιώς, ήδη η Βρετανία έχει εξασφαλίσει πριν το δημοψήφισμα μία σειρά από χαρακτηριστικά, όπου κάνουν την παραμονή της πιο εύκολη. Ενδεικτικά, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει συμφωνήσει με την ΕΕ στα εξής:

- Να μην υιοθετήσει ποτέ το ευρώ ως εθνικό της νόμισμα.

- Να έχει αυτόνομο έλεγχο των συνόρων της με τους όρους και τις μεθόδους που η ίδια θέτει, δίχως τις παρεμβολές της ΕΕ.

- Να μην προχωρήσουν οι διαδικασίες για ενσωμάτωση της Μ. Βρετανίας στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής πολιτικής ολοκλήρωσης.

- Να υπάρχουν σκληροί νέοι περιορισμοί σχετικά με την πρόσβαση στο σύστημα πρόνοιας για τους νέους μετανάστες από την ΕΕ.

- Και τέλος, η ΕΕ δεσμεύτηκε να μειώσει τη γραφειοκρατία που υπάρχει στους θεσμούς της.

Παράλληλα, είναι θεμιτό να γνωρίζει ο οποιοδήποτε πως η ΕΕ δεν αποτελεί απλά μία Ένωση με πολιτικές προεκτάσεις, αλλά αντίθετα μία ενιαία αγορά, ή αλλιώς ένα σύνολο από οικονομικά δεδομένα, ικανά να ορίσουν τις πολιτικές πρωτοβουλίες που παράγονται και λαμβάνονται στο σύνολο των κρατών-μελών της. Το 44% των εξαγωγών της Βρετανίας αγοράζεται αποκλειστικά από κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία αριθμούν περισσότερους από 500 εκατομμύρια καταναλωτές. Την ίδια στιγμή όμως, μόλις το 8% των Ευρωπαϊκών εξαγωγών αγοράζει η Βρετανία, γεγονός που δημιουργεί πολύ μεγάλο πλεόνασμα στην οικονομία του νησιού. Ακόμα, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία επιτρέπει τη μετάβαση δίχως πολλούς περιορισμούς από το ένα κράτος στο άλλο, με αποτέλεσμα την πολυεθνική στήριξη οικονομικών συναλλαγών. Στους όρους της ενιαίας αγοράς, την τελευταία δεκαετία οι ξένες εταιρίες έχουν επενδύσει στην Μ. Βρετανία περισσότερα από 540 δισ. λίρες, κάτι που ισοδυναμεί με 148 εκατ. λίρες ανά ημέρα. Περισσότερες από 3 εκατ. θέσεις εργασίας είναι συνδεδεμένες με τις εξαγωγές προς τα μέλη της ΕΕ.

Επιπλέον, οι όροι μετακίνησης για τους πολίτες της Ευρώπης, δίνουν μία ελευθερία κινήσεων τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Για παράδειγμα σήμερα εύκολα κάποιος επενδύσει χρήματα για σπουδές στη Μ. Βρετανία, ωστόσο η μη ύπαρξη σύνδεσης με την ενιαία αγορά, προκαλεί συνέπειες όπως η δυσκολία έκδοσης βίζας αλλά και το αυξημένο κόστος διδάκτρων, διαβίωσης κ.ο.κ.. Έτσι, αυτά είναι τα λεγόμενα αντικίνητρα επένδυσης, τα οποία θα προκαλέσουν ανυπολόγιστη καταστροφή για την οικονομία των Βρετανών. Το καλάθι του καταναλωτή θα είναι ακριβότερο, ενώ οι αγορές θα προσπαθήσουν να επανατοποθετηθούν. Η Βρετανική οικονομία κατά 80% είναι υπηρεσίες, οπότε η απομόνωση από τους μηχανισμούς της ενιαίας αγοράς θα έχει ως αποτέλεσμα την επαναδιαπραγμάτευση, με συνέπειες που σήμερα δεν είναι εύκολα υπολογίσιμες.

Τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας ομάδας 28 χωρών που υπάρχει για την προώθηση της οικονομικής ασφάλειας, της ειρήνης και της σταθερότητας. Η ΕΕ λειτουργεί ως μια ενιαία, ελεύθερη αγορά συναλλαγών, δίχως φόρους μεταξύ των μελών της. Τα οφέλη, όπως ανέφερα και τότε στο δημοψήφισμα της Ελλάδας, είναι πολύ περισσότερα από αυτά που προκύπτουν από την αυτόνομη πορεία μιας χώρας. Το ζητούμενο δεν πρέπει να είναι η έξοδος από την ΕΕ, αλλά η αλλαγή αυτής και η εφαρμογή νέων πρακτικών με πολιτικές, οικονομικές, και κυρίως κοινωνικές προεκτάσεις.