Σε περιόδους οικονομικής κρίσης οι επιπτώσεις αυτής στον εργασιακό τομέα είναι πολύπλευρες. Ένα από τα σημαντικότερα προς σκέψη και αναζήτηση λύσης πρόβλημα, είναι αυτό της μαζικής εκροής του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, και ειδικά αυτών με υψηλό εκπαιδευτικό υπόβαθρο.

Σύμφωνα με άρθρο στην "Ημερησία" ως στο πιο σημαντικό "εξαγώγιμο" προϊόν της Ελλάδας εξελίσσεται το ανθρώπινο δυναμικό της, με τις χώρες όπου μεταναστεύουν οι Έλληνες να έχουν σημαντικά οφέλη, ενώ η Ελλάδα χάνει δισεκατομμύρια ευρώ. Μελέτη της Endeavor Greece, του ελληνικού παραρτήματος ενός διεθνή μη κερδοσκοπικού οργανισμού στήριξης της επιχειρηματικότητας, εκτιμά ότι η συνεισφορά των Ελλήνων που μετανάστευσαν από το 2008 μέχρι σήμερα, στο ΑΕΠ των κρατών όπου μετανάστευσαν ξεπερνά τα 50 δισ. ευρώ.

Η εκτιμώμενη εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου από τον Ιανουάριο του 2008 μέχρι σήμερα είναι μεταξύ 350,000 (εκτίμηση Endeavor) και 427,000 (εκτίμηση ΤτΕ). Η πλειοψηφία αυτών επέλεξε για εργασιακό προορισμό του τη Γερμανία και τη Μ. Βρετανία, με τους περισσότερους να φεύγουν από την Ελλάδα έχοντας τουλάχιστον ένα πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι ενδιαφέρον, ότι το ποσό που έχει δαπανήσει το ελληνικό κράτος για την εκπαίδευση των ανθρώπων αυτών υπολογίζεται στα 8 δισ. ευρώ.

Έτσι, η Ελλάδα αποτελεί μία χώρα που ενώ μπορεί σε ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο να εκπαιδεύσει το ανθρώπινο δυναμικό της, στη συνέχεια δε μπορεί να παρέχει τις απαραίτητες θέσεις εργασίας. Αν και σωστά έχει περάσει η κοινή άποψη πως ο καθένας πρέπει να σπουδάζει ότι επιθυμεί, εντούτοις θα πρέπει τα τμήματα και οι σχολές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτής της χώρας, τουλάχιστον όσον αφορά τις δημόσιες δομές, να θέτουν πολύ χαμηλότερο όριο αποδεκτών πρωτοετών φοιτητών, προβλέποντας τις εργασιακές ανάγκες με ορίζοντα 5ετίας.

Όταν σε ετήσια βάση, παρατηρούμε πως δεκάδες χιλιάδες 18άρηδες σημειώνουν στις πανελλήνιες βαθμούς κάτω της βάσης, αλλά παρόλα αυτά εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τότε αυτομάτως υποβαθμίζεται η αξίας της, προκαλώντας μη θεμιτές επιπτώσεις και σε όσους πραγματικά αξίζουν θέσεις στα πανεπιστήμια. Όσοι για παράδειγμα εισάγονται, και μετά είτε τα παρατάνε, προφανώς για λόγους νοητικής ανικανότητας, είτε για προσωπικούς ή οικονομικούς λόγους ήταν αδύνατη η συνέχιση της φοίτησης, είτε δεν τους άρεσε τελικά η σχολή, καθώς στην Ελλάδα ο τομέας του επαγγελματικού προσανατολισμού απλά δεν υπάρχει, δημιουργούν έντονη εργασιακή δυσφορία.

Φθάνουμε επομένως στο σημείο, να έχουμε μία τριτοβάθμια εκπαίδευση που κατά πλειοψηφία δε μπορεί να τροφοδοτήσει την αγορά με βάση ένα σωστό εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό, ενώ παράλληλα, με την εκροή του ανθρώπινου δυναμικού χάνεται και η ευκαιρία για μελλοντική ανάπτυξη. Προφανώς, αυτοί που έφυγαν δεν ήταν όλοι με πτυχία και μεταπτυχιακά, αλλά δυστυχώς η πλειοψηφία τους είχε την απαιτούμενη εκπαίδευση με βάση τους εργασιακούς τους στόχους, αλλά και το εναπομείναν χρηματικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητο ειδικά στην αρχή, για να εκκινήσουν μία νέα ζωή στο εξωτερικό.

Και τι γίνεται στην Ελλάδα; Το κράτος στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης αδυνατεί να προσφέρει ουσιαστικές και με μέλλον θέσεις εργασίας, καθώς ενώ διαθέτει τη νομοθετική εξουσία, δε δημιουργεί τις επιχειρηματικές προϋποθέσεις ανάπτυξης στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός πως ενώ στην Ευρώπη η αναλογία των μισθωτών προς τον συνολικό αριθμό των απασχολουμένων, ανέρχεται στο 84.74%, στην Ελλάδα ένας στους τρεις είναι αυτοαπασχολούμενος (33%), όταν η δεύτερη χώρα στη σχετική κατάταξη είναι η Ιταλία με ποσοστό 22.1%.

Δημιουργείται επομένως μία κουλτούρα, με τους Έλληνες να στρέφονται στο άνοιγμα επιχειρήσεων κυρίως εστίασης, καφετέριες κοκ, οι οποίες όμως έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια. Συνεπώς, η Ελληνική τραγωδία δεν έχει τέλος, και με δεδομένο πως μεγάλη μερίδα των νέων της χώρας δε σκέφτονται την εκπαίδευση ως τη λύση για την κρίση, η κατάσταση δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Αυτό το παρατηρεί εύκολα κανείς, εάν κάνει απλά μία βόλτα στις πλατείες και στις καφετερίες, παρατηρώντας τα παιδιά και τους νέους ηλικίας 15-24. Τι βλέπετε; Διακρίνεται εύκολα ανθρώπους με όραμα; Με εκπαιδευτικές αρχές; Παιδεία; Ρωτήστε τυχαία μία νέα ή έναν νέο στο δρόμο οτιδήποτε, και παρατηρείστε τον τρόπο ομιλίας. Δυστυχώς μόνο η μειοψηφία έχει σήμερα αυτές τις αρετές, και η οικονομική κρίση τα τελευταία 8 χρόνια παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της πραγματικότητας. Οι ευθύνες προς αυτούς που δημιούργησαν την κρίση είναι τεράστιες.