Η Ελλάδα συμπλήρωσε και επίσημα πριν από μερικές εβδομάδες επτά (7) χρόνια από τότε που ο πρώην πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε το 2010 το πρώτο πακέτο διάσωσης της χώρας. Σήμερα, μετά από μία σειρά αποτυχημένων διαπραγματεύσεων και γεγονότων, η Ελλάδα παραμένει στις πρώτες επικεφαλίδες των Ευρωπαϊκών και όχι μόνο μέσων ενημέρωσης, καθώς για ακόμα μία φορά βρίσκεται σε δύσκολη θέση.

Τι και αν έγινε το Brexit, με την οριακή απόφαση της Μεγάλης Βρετανίας για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τι και αν τα δημοψηφίσματα διαδέχονται το ένα το άλλο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα αδυνατεί να βγάλει από πάνω της την ετικέτα του παρατηρητή των εξελίξεων. Αντί να προτείνουν λύσεις ουσίας, δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί αυτής της χώρας οι οποίοι γράφουν σλόγκαν και εκφράζονται με θράσος παρουσιάζοντας ακραίες συμπεριφορές, λογομαχούν σα να έχουν λύσεις αλλά μονάχα όταν είναι αντιπολίτευση, και με άμεσο ή έμμεσο τρόπο προσπαθούν να περιορίσουν τις διαπραγματευτικές προσπάθειες οποιασδήποτε κυβέρνησης.

Το αίσθημα του εθνικισμού και της αντίδρασης στο Ευρωπαϊκό κεκτημένο γίνεται ολοένα και πιο δυνατό. Το μεταναστευτικό, η τρομοκρατία, και μία σειρά από παρόμοια σημαντικά θέματα. Η ελληνική εμπειρία παράλληλα δείχνει ότι οι πολιτικές λιτότητας που συνδέονται με οικονομική εποπτεία ξένων σωμάτων εντείνουν το αίσθημα της οργής.

Το κύριο κύμα της ελληνικής κρίσης χρέους ξέσπασε το 2010, όταν η Αθήνα στράφηκε προς την τρόικα για βοήθεια. Οι μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν είχαν εντυπωσιακά αρνητικές συνέπειες. Τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής από το 2010 έως και το 2014, δηλαδή την πρώτη 5ετία της βαθιάς οικονομικής κρίσης, αντιστοιχούν σε περίπου 31% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του κράτους, η δημοσιονομική προσαρμογή κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είχε μέση τιμή 6.22% του ΑΕΠ, διαμορφώνοντας έτσι ένα πλαίσιο λιτότητας άνευ προηγουμένου στην ιστορία της Ελλάδας. Η προσαρμογή των Εσόδων έφτασε συσσωρευτικά το 14.3% του ΑΕΠ, ενώ των Δαπανών του κράτους στο 16.8%.

Έτος: Έσοδα + Δαπάνες = Σύνολο ΔΠ

2010: 4.8% + 3.8% = 8.6%
2011: 4.7% + 4.1% = 8.8%
2012: 3.1% + 2.9% = 6.0%
2013: 1.2% + 4.4% = 5.6%
2014: 0.5% + 1.6% = 2.1%

Σύνολο: 14.3% + 16.8% = 31.1%

Σήμερα, μετά από επτά (7) χρόνια βαθιάς οικονομικής κρίσης, πάνω από 13 πακέτα λιτότητας, τρεις (3) διασώσεις (αξίας όπως αναφέρει το Forbes ύψους 366 δισ. δολαρίων) η Ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αγωνίζεται για να τερματίσει την ύφεση. Το χρέος παραμένει στο 177% του ΑΕΠ, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε περισσότερα από 110 δισ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 45% των δανείων της χώρας, και η ανεργία στο 23%. Ακόμα, στα χρόνια της κρίσης το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 57 δισ. ευρώ, ενώ η συνολική περιουσία των πολιτών υποχώρησε κατά 587 δισ. ευρώ. Κάθε νοικοκυριό είδε την περιουσία του να μειώνεται κατά 67,291 ευρώ.

Στα πλαίσιο της παρούσας διαπραγμάτευσης το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι το 3.5% ως στόχος που έχει τεθεί από την ΕΕ δεν είναι βιώσιμο μεσοπρόθεσμα, και είτε ο στόχος θα πρέπει να μειωθεί ή η Ελλάδα θα χρειαστεί περισσότερα μέτρα λιτότητας. Παράλληλα, κάνει έκκληση για ένα μέσο σταθερό επιτόκιο 1.5% για τα δάνεια της ευρωζώνης προς την Ελλάδα για τα επόμενα 30 με 40 χρόνια.

Αυτή η συζήτηση ωστόσο, δε γίνεται πρώτη φορά. Οι κυβερνήσεις της περιόδου 2011-2014, ήδη προχώρησαν σε αναδιαμόρφωση του πλάνου επιτοκίων. Ενδεικτικά, το Δεκέμβριο του 2011 σύμφωνα με τα Δελτία Δημοσίου Χρέους, σε σταθερό επιτόκιο ήταν το 62% των δανείων της χώρας, έναντι 38% αυτών με κυμαινόμενο. Ωστόσο, το Δεκέμβριο του 2014 τα ποσοστά αντιστράφηκαν, με το 33.2% των δανείων να ήταν πλέον σταθερού επιτοκίου, και το 66.8% κυμαινόμενου. Σήμερα, το 30% αφορά σταθερό επιτόκιο, ενώ το 70% είναι κυμαινόμενων τιμών. Για να γίνει όμως αυτό, οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε κάτι ακόμα, μία αλλαγή την οποία σήμερα η Ελλάδα βρίσκει μπροστά της. Το Δεκέμβριο του 2011, το ποσοστό διαπραγματεύσιμων δανείων άγγιζε το 74.7%, ενώ το 2014 μόλις το 25%, και σήμερα το 21.9%. Αυτό πρακτικά σημαίνει, πως η διαπραγματευτική δύναμη της χώρας μειώθηκε δραστικά, και τα περιθώρια ευελιξίας των μεθόδων διοίκησης αυτής μειώθηκαν εξίσου. Άλλωστε, την ίδια στιγμή, το 2011 τα ομόλογα που είχε χρεωθεί η χώρα ανέρχονταν σε 260 δισ. ευρώ, ενώ το 2014 σε μόλις 67 δισ. ευρώ, και σήμερα σε 71.6 δισ. ευρώ. Αντίθετα, τα δάνεια που είχε η χώρα ανέρχονταν από μόνο 93 δισ. ευρώ το 2011, σε 222 δισ. ευρώ το 2014, και 254.8 δισ. ευρώ σήμερα.

Συνεπώς, στην Ελληνική οικονομία παρατηρούμε μία μετατροπή του χρέους από σταθερό, διαπραγματεύσιμο και ομολογιακό, σε κυμαινόμενο, μη διαπραγματεύσιμο και δανειακό. Η απόδοση ευθυνών σε όσους διαχειρίστηκαν τη χώρα αυτήν την περίοδο, ίσως θα πρέπει να εξεταστεί λεπτομερώς. Η χώρα κλειδώθηκε σε έναν κύκλο διαπραγματεύσεων δίχως προορισμό. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί πως μόνο κατά τη διάρκεια του 2016, η κατανομή νέου δανεισμού αφορούσε κατά 40.9% κεφάλαια που θα αποπληρωθούν σε βάθος από 15 έως 40 ετών, στοιχείο πολύ σημαντικό για την κατανόηση της πολύχρονης οικονομικής εποπτείας που θα βιώσει η χώρα.