Σχεδόν μία δεκαετία από τότε που ο πρώην πρωθυπουργός της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ το 2010 ανακοίνωσε την είσοδο στην εποχή των μνημονίων, σήμερα η χώρα ολοκλήρωσε και επίσημα κάθε πρόγραμμα στήριξης. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) ωστόσο τόνισε -σωστά- ότι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχιστεί.

Για πρώτη φορά από τις αρχές του 2010 η Ελλάδα μπορεί να κινηθεί δίχως την άμεση εποπτεία στην οικονομική της πολιτική. Ως προς το συνολικό ύψος της βοήθειας, η Ελλάδα έλαβε από τον ESM 61.9 δισ. ευρώ μέσα σε τρία (3) χρόνια για να υποστηρίξει τη δημοσιονομική προσαρμογή της, ενώ επιπλέον 24.1 δισ. ευρώ από τα συνολικά 86 δισ. ευρώ του τελευταίου προγράμματος δε χρειάστηκε να εκταμιευθούν.

Προηγουμένως, η Ελλάδα είχε λάβει ακόμα 141.8 δισ. ευρώ από τον EFSF την περίοδο 2012-2015, ενώ είχε λάβει πρόσθετα δάνεια ύψους 52.9 δισ. ευρώ την περίοδο 2010-2012 από τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης και 32.1 δισ. ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από τα οποία 21 δισ. ευρώ έχουν ήδη αποπληρωθεί.

Σύμφωνα με τον ESM το άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη ιστορία πρόγραμμα στήριξης συνολικού ύψους 203.77 δισ. ευρώ οδήγησε την Ελλάδα στο να εξοικονομεί περί τα 12 δισ. ευρώ ετησίως ή το 6.7% του ΑΕΠ σε εξυπηρέτηση χρέους. Το ποσοστό χρέους προς το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 25% έως το 2060, ωστόσο θα παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Όμως, τα δάνεια που έλαβε η χώρα από το 2010 και μετά έχουν μέση περίοδο ωρίμανσης άνω των 30 ετών με πολύ ευνοϊκά επιτόκια σε σύγκριση με το αν δεν είχε μπει σε περίοδο μνημονίων.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθούν και τα αποτελέσματα της πολιτικής λιτότητας που επιβλήθηκε στην Ελλάδα. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 25% και το επίπεδο διαβίωσης κατέρρευσε, αφού χάθηκαν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας και η ανεργία σκαρφάλωσε κάποια στιγμή έως και το 28%. Η ταχύτητα και η ένταση της οικονομικής κρίσης κατά την τελευταία δεκαετία δοκίμασε σκληρά κάθε κοινωνική διάσταση, αναδεικνύοντας όλες εκείνες τις προβληματικές συμπεριφορές που οι Έλληνες έχουν δημιουργήσει και εκπέμπουν ως νοοτροπία, όπως η μαύρη ευκαιριακή εργασία και η εκμετάλλευση του συνανθρώπου.

Ως προς το μέλλον, θα ακολουθήσουν δίχως αμφιβολία από την πλευρά της κυβέρνησης εξαγγελίες που θα έχουν κοινωνικό πρόσημο. Αυτές θα συνοδεύονται από την ταυτόχρονη έναρξη μίας μακράς προεκλογικής περιόδου. Το αργότερο το 2019 θα πραγματοποιηθούν βουλευτικές εκλογές και η έξοδος από τα μνημόνια αποτελεί ισχυρό θέμα συγκρούσεων ανάμεσα στα κόμματα. Όσον αφορά τους πολιτικούς που κατά βάση είναι πικραμένοι και σε αδιέξοδο, αφιερώνοντας το χρόνο τους στη δραχμή και την επιστροφή στο παρελθόν, απλά δεν έχει νόημα να τους καταγράφει κανείς.

Ο σχεδιασμός για τον προϋπολογισμό του 2019 θα είναι ένα ακόμα δείγμα για το αν τελικά το μνημόνιο τελείωσε και επίσημα ή όχι. Το εάν δηλαδή η κυβέρνηση μπορεί να θέτει από μόνη της τους οικονομικούς της σχεδιασμούς, δίχως σε αυτούς να επεμβαίνουν οι δανειστές με τις σκληρές απαιτήσεις για λιτότητα χωρίς κοινωνικούς στόχους. Τέλος ο προϋπολογισμός της φετινής χρονιάς θα κλείσει σίγουρα με πλεόνασμα, το οποίο σαφώς θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση για κοινωνικές παροχές.

*ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σας προτείνω να μελετήσετε τα άρθρα στα οποία οδηγούν οι παραπάνω σύνδεσμοι με έντονη γραμματοσειρά. Πρόκειται για δημοσιεύσεις μου πάνω στην οικονομία από το 2010 μέχρι σήμερα, και σίγουρα έχουν τη σημασία τους ως προς το χρόνο δημοσίευσης.